در اولین نشست خبری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری روح‌الله دهقانی فیروزآبادی خبر از تدوین نظام جدید ارزیابی شرکتهای دانش‌بنیان داد و اعلام کرد این نظام احتمالا تا آخر اردیبهشت به صورت آزمایشی پیاده‌سازی خواهد شد. مبنای اندازه‌گیری هم اندازه و تاثیرگذاری شرکت، کیفیت و میزان رشد شرکت خواهد بود.
به پزارش داتیکا به نقل از آی تی ایران، همچنین روح‌الله دهقانی فیروزابادی در پاسخ به نیاز شرکتهای دانش‌بنیان به شبکه پایدار برای توسعه کسب‌وکارشان و اینکه آیا برای برداشتن محدودیت‌های اینترنت گامی معاونت برداشته گفت: « جلسه‌های مختلفی با وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی گذاشته شده و خروجی آنها نیز خوب بوده است.»
او در پاسخ به اینکه آیا با اینترنت طبقاتی یا ویژه برای این شرکت‌ها موافق است توضیح داد: «ما یکی از پیشنهادهنده‌های ارئه اینترنت ویژه بودیم قرار است اینترنت ویژه یا اینترنت حرفه‌ای در مراکز خاص مثلا منطقه ویژه پیام یا مراکز نوآوری در اختیار این افراد قرار بگیرد. امیدواریم کمتر از دوماه آینده این پروژه انجام شود.»
تغییر ارزیابی شرکتهای دانش‌بنیان
روح‌الله دهقانی فیروزآبادی در ابتدای نشست خبری خود از سیاست‌های جدی دولت در بحث رشد اقتصاد شرکتهای دانش‌بنیان گفت و اینکه برای افزایش بهره‌وری هیچ راهی جزی حرکت به سمت دانش‌بنیان نیست. او تعداد شرکتهای دانش‌بنیان کشور را نزدیک به ۸ هزار و ۵۰۰ شرکت عنوان و تاکید کرد که با این حال سهم اقتصاد شرکتهای دانش‌بنیان از GDP کشور پایین است و باید با برنامه‌ریزی این سهم افزایش پیدا کند.
همچنین او از ارتقاء ارزیابی شرکتهای دانش‌بنیان خبر داد و گفت: «از سال ۱۳۸۹ که قانون حمایت از موسسات دانش‌بنیان تصویب شد تا سال گذشته یعنی سال ۱۴۰۱ ، ۱۲ سال است که این قانون اجرا می‌شود. این قانون هم نکات مثبت و منفی خودش را دارد. سال گذشته هم قانون جهش دانش‌بنیان تصویب شد، این دوقانون در کنار هم می‌توانند دستمایه تغییر نظام ارزشیابی شرکتهای دانش‌بنیان در کشور باشند.»
او ادامه داد: «دوشنبه آینده در جلسه کارگروه شورای راهبردی فناوری‌ها و محصولات دانش‌بنیان، پیش‌نویس طرح نظام جدید ارزیابی دانش‌بنیان‌ها که با استفاده از نظرات و تجربیات و نکات منفی و مثبتی که خود دانش‌بنیان‌ها بازخورد داده‌اند مورد بررسی قرار خواهد گرفت. پیش‌بینی این است که تا آخر اردیبهشت ماه به صورت آزمایشی اجرای این نظام جدید که بر سه اصل است یعنی اندازه و تاثیرگذاری شرکت، کیفیت موضوعی که روی آن کار می‌کنند و رشدی که شرکت دارد، پیاده‌سازی شود.»
به باور او این نظام جدید ارزیابی جذابیت‌های خاص خودش را دارد و می‌تواند مسیر رشد شرکتهای دانش‌بنیان را ارتقاء دهد.»
اینترنت ویژه برای تیم‌های دانش‌بنیانی
در ادامه این نشست خبری روح‌الله فیروزآبادی در پاسخ به سوالی در خصوص محدودیت اینترنت و تاثیر منفی آن روی اکوسیستم دانش‌بنیانی و استارتاپی کشور گفت که از تمام توان خود برای حل این موضوع در ماه‌های گذشته استفاده کرده است.
او در این مورد گفت: «در چند ماه گذشته با تمامی نهادهای مختلف ازجمله مرکز ملی فضای مجازی و هیئت دولت و… جلسات متعددی برگزار شده است تا بتواند شبکه اینترنت باثبات و بهتری را برای کسب‌کارها ایجاد کند.وجود یک اینترنت قوی و مناسب نه فقط برای کسب‌وکارها، بلکه برای همه اکوسیستم فناوری و مردم از ضروریات است.»
او در درباره موضع معاونت علمی و فناوری درخصوص اینترنت با دسترسی خاص اعلام کرد این نهاد یکی از پیشنهادکنندگان اصلی موضوع اینترنت با دسترسی ویژه برای کسب‌وکارها بوده است. او تأکید کرد نباید اسم این اینترنت را «اینترنت طبقاتی» گذاشت.
دهقانی با اعلام اینکه با وزارت ارتباطات هماهنگی‌های متعددی برای دسترسی به این اینترنت برای تیم‌ها صورت گرفته است توضیح داد: «قصد داریم در فاز اول در شهرهای بزرگ و در مناطق خاص مانند پارک‌های فناوری، مراکز نوآوری و هم‌آفرینی این طرح را داشته باشیم تا تیم‌هایی که علاقه‌مند هستند، به‌صورت کاملاً حرفه‌ای از بالاترین سطح شبکه ارتباطی کشور استفاده کنند.»
او با تاکید اینکه «اینترنت ویژه» یا «اینترنت حرفه‌ای» در مراکز خاص مثل منطقه ویژه پیام یا پارک پردیس، در اختیار تیم‌های حرفه‌ای قرار بگیرد ابزار امیدواری کرد که این پروژه در کمتر از دوماه آینده به نتیجه برسد.
تلاش برای ورود سرمایه‌گذار بخش خصوصی و خارجی
در سال‌های اخیر سرمایهگذاری در بخش استارتاپی کشور محدود به تامین مالی شرکتهای دانش‌بنیان توسط دولت بوده است. تاکنون هم این سرمایه‌گذاری‌ها و اعطای وام و حمایت‌های دیگر منجر به ایجاد استارتاپ‌های موفق و بزرگ نشده است و معدود استارتاپ‌های بزرگ هم باقی‌مانده از سرمایه‌گذاری‌های خصوصی است که یک دهه پیش رخ داده است.
به باور بسیاری از فعالان اکوسیستم دانش‌بنیانی سیاست‌گذاری‌های تامین مالی دولت باید در این زمینه تغییر کند، موردی که معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نیز روی آن تاکید دارد.
دهقانی فیروزآبادی در پاسخ به سوالی در مورد اینکه آیا قرار نیست سیاست‌های دولت در بخش نوآوری کشور برای تامین مالی تغییر کند و تنها به سرمایهگذاری دولتی تکیه نکند گفت: «قطعا سرمایهگذاری بخش دولتی به تنهایی یک سرمایهگذاری شکست خورده است. باور ما این است که بخش دولتی باید کمک کند، اما به عنوان یکی از بازیگران این عرصه آنهم در جاهایی که عموما بخش خصوصی رقبت به سرمایهگذاری نشان نمی‌دهد. پس من منکر لزوم سرمایهگذاری بخش دولتی نیستم، مخصوصا در جاهایی که ریسک بازدهی وجود دارد و نیاز به فعالیت توسعه‌ای و فرهنگ‌سازی دارد.»
او ادامه داد: «از طرف مقابل معقتدم در سال‌های گذشته شرکتهای دانش‌بنیان فرهنگ و ویژگی‌هایشان برای مردم شناخته شده است یعنی مردم در سطوح خیلی خوبی آگاهی نسبت به ارزش‌آفرینی جدی این شرکت‌ها دارند. بنابراین یکی از ابزارهایی که برنامه‌ریزی‌شده و توسعه‌اش می‌دهیم استفاده از مدل‌ها و الگوهای سرمایهگذاری جمعی مردمی است. علاقه‌مندیم در حوزه‌هایی که خصوصا مردم بهتر احساسش می‌کنند از این روش استفاده کنیم. به جای اینکه پول دولتی را مستقیم هزینه کنیم، پول دولتی را صرف پوشش ریسک سرمایهگذاری خرد مردمی کنیم.»
او با اشاره به ابزارهای دیگری در این زمینه برای تامین مالی اکوسیستم توضیح داد: «مسئله سومی که به عنوان یک ابزار سرمایه‌گذار جدی به آن نگاه می‌کنیم استفاده از ظرفیت‌های قانون جهش دانش‌بنیان است. اقتصاد ما یک بخش بزرگی‌اش دولتی است و یک بخش دیگر هم خصوصی سنتی است. برای اینکه بشود این بخش خصوصی بزرگ را پای کار آورد نیاز به ابزارهای مدرن است. ابزارها اعتبار مالیاتی در تحقیق و توسعه که مصوب قانون جهش دانش‌بنیان است یک ابزار بسیار بزرگ است که مودیان مالیاتی بتوانند مالیات‌های مستقیمشان در مسیر سرمایهگذاری توسعه شرکتهای دانش‌بنیان و اتفاقا در حوزه‌هایی که خودشان کار می‌کنند به کار بگیرند.»
به گفته او این ظرفیت ظرفیت بسیار بزرگی است و تاکنون ۳ تا ۴ مجموعه بزرگ کشور معدنی و مجموعه‌های پتروشیمی پای کار آمده‌اند که نمونه آن هم صندوق سرمایهگذاری خطرپذیر سیاسی خلیج فارس است که هفته گذشته مجوز نهایی دریافت خود در این زمینه را دریافت کرده و ۲ هزار میلیارد تومان سرمایهگذاری اولیه برای سرمایهگذاری موضوعی روی پتروشیمی آورده است.
او گفت: «جذابیت این صندوق‌های خطرپذیر این است که وقتی تشکیل می‌شوند که موضوعاتی که می‌خواهند روی آن سرمایهگذاری کنند به تایید شورای راهبری فناوری‌ها و محصولات دانش‌بنیان برسد. از این جهت دیگر سرمایهگذاری متفرقه نمی‌توانند داشته باشند از طرفی مزیت اعتبار مالیاتی را دارند و از طرفی ما برندسازی را هم برایشان انجام می‌دهیم. در دهه پیشرو ظرفیت این صندوق‌های خطرپذیر یکی از ابزارهای بزرگ سرمایهگذاری خواهد بود.»
همچنین او از لزوم ورود سرمایهگذاری خارجی به این حوزه خبر داد و اینکه در این زمینه معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری برنامه‌هایی در نظر گرفته است.
او در این مورد اعلام کرد:«معتقدم که سرمایهگذاری خارجی یکی از الزامات است، نمی‌شود لزوما به سرمایهگذاری داخلی معتقد بود و منتظر بود که اقتصاد کامل دانش‌بنیان شکل بگیرد. حتما ما نیاز داریم که سازوکارهایی برای توسعه سرمایهگذاری خارجی داشته باشیم. برنامه معاونت علمی در قالب همکاری‌های در مرکز تعاملات بین المللی ما رقم می‌زند همکاری استراتژیک با چند کشور خوب دنیاست تا مسیر سرمایهگذاری خارجی را هم با روش مستقیم و غیر مستقیم در معاونت و اکوسیستم داشته باشیم.»
دارایی غیرمشهود وثیقه بانکی می‌شود
طبق اعلام صندوق نوآوری شکوفایی تا پایان آذر سال گذشته ۳ هزار و ۱۸۸ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده که این میزان نسبت به سال ۱۴۰۰ و ۱۳۹۹ کاهش قابل توجه داشته است. در سال ۱۴۰۰ میزان تسهیلات پرداختی صندوق برابر با ۴ هزار و ۹۱۶ میلیارد تومان بوده که نسبت به امسال کاهش تقریبا ۵۴ درصدی را نشان می‌دهد.
این تسهیلات به راحتی هم در اختیار شرکتهای دانش‌بنیان قرار نمی‌گیرد و تا مصوب شدن و پرداخت شدن آن زمان طولانی را باید این شرکت‌ها سپری کنند. به گفته اکثر شرکتهای دانش‌بنیان اگر هم صندوق نوآوری و شکوفایی تسهیلات در قالب پرداخت وام برای این شرکت‌ها را هم تصویب کند در مرحله بعدی یعنی پرداخت آن از سوی بانک با مشکل برخورد می‌کنند.
حالا دهقانی فیروزآبادی در مورد این مشکل و راه‌حل رفع آن به کارنگ گفت: «صندوق نوآوری و شکوفایی در طول زمان فعالیتش مخصوصا در ۴ سال اخیر غریب به ۲۸ هزار میلیارد تومان مجموعه تسهیلاتی ارائه داده است که در ۴ سال گذشته این میزان پرداخت بیشتر بوده است. بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان ضمانت نامه صندوق در سال گذشته با کمک معاونت علمی فراهم شده است. مسئله تسهیلات نیست مسئله این است که اکوسیستم در حال بزرگ شدن است و نیازمند روش‌های جدید سرمایهگذاری و وثیقه‌گذاری هستیم.»
او ادامه داد: «یکی از برنامه‌هایی راهبردی که در معاونت انجام می‌شود این است که بتوانیم با استفاده از ارزش‌گذاری فناوری‌ها و دارایی‌های نامشهود شرکت‌ها، زیرساختی برای جذب تسهیلات آماده کنیم. تسهیلات وجود دارد اما تسهیلات بانکی است و بانک هم قضاوت و راه و روش خودش را برای پرداخت دارد. اگر بشود این دو را به هم نزدیک کرد دو کار می‌شود انجام داد یکی بانک را سعی کنیم پای کار بیاوریم و الزامات بانک را اصلاح کنیم و از طرفی پایین‌دست سعی کنیم نظامات وثیقه گذاری شرکت‌ها را تقویت کنیم. این برنامه جدی در حال جلو رفتن است و پیگیر آن هستیم و قانونی هم از طرف کمیسیون اقتصاد دنبال می‌کنیم این است که دارایی‌های نامشهود برای وثیقه‌گذاری شرکت‌ها گذاشته شود.» به باور او اگر این اتفاق بیفتد بخش بزرگی از مشکل جذب تسهیلات بانکی توسط شرکتهای دانش‌بنیان حل خواهد شد.
