داتیکا: روز یکشنبه ۲۰ بهمن ماه بود که محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فنآوری اطلاعات، با انتشار توئیتی از پرتاب ماهواره بر سیمرغ خبر داد.
وی همچنین با انتشار چند پیام صوتی که روی تصاویر ماهوارهای از زمین میکس شده است و آنرا «صدای ایران» نامگذاری کرده، نوشته بود: «از هزاران پیام دریافتشده، این ویدیو ساخته شد و بزودی از ماهواره ظفر در فضا منتشر میشود.»
با این حال تلاش برای قرار دادن ماهواره «ظفر» در مدار زمین ناکام ماند . علت هم این بود که ماهواره بر سیمرغ به سرعت مورد نیاز برای قرار دادن ماهواره در مدار زمین نرسید! ماهواره بر ۴ موتوره ایران قرار بود ماهواره را ابتدا به ارتفاع ۹۰ کیلومتری ببرد و پس از رسیدن به ارتفاع مورد نظر دستور جدایی صادر می شد و در مرحله دوم این ماهواره بر، ماهواره را به ارتفاع ۵۳۰ کیلومتری میبرد. این ماهواره بر با سرعت ۷۴۰۰ کیلومتر در ساعت به سوی مدار زمین حرکت می کرد که البته همانطور که گفته شد این عملیات با ناکامی مواجه شد.
به این ترتیب بعد از پرتاب ناموفق ناهید ۱ و پیام، حالا ظفر هم به مدار زمین نرسید تا نوار ناکامی های ایران در این خصوص ادامه دار شود.
اظهارات مسئولین درباره دلایل شکست پروژه ظفر
احمد حسینی، سخنگوی گروه فضایی وزارت دفاع اما در گفتگو با شبکه خبر درباره عدم موفقیت پرتاب این ماهواره گفت: «در ماموریت پرتاب ماهواره ظفر توسط ماهوارهبر سیمرغ همه فرآیندهای پرتاب فضایی از قبیل: مونتاژ مراحل ماهوارهبر و ماهواره، تستهای پیش پرتاب، تزریق سوخت و پیش فشارگذاری، به طور کامل به انجام رسید، فرآیند پرتاب و استارت موتورهای مرحله ۱ ماهوارهبر و جدایش مراحل و استارت موتور مرحله ۲ به درستی انجام شد و در انتهای مسیر، ماهوارهبر به سرعتِ مورد نیاز جهت تزریق ماهواره در مدار مورد نظر نرسید.»
سخنگوی فضایی وزارت دفاع با اشاره به اینکه بخشی از اهداف تحقیقاتی این پروژه در پرتاب این ماهواره محقق شده، افزوده است: «دادههای تله متری از فرآیند پرتاب به طور کامل احصاء شد که با تحلیل این دادهها و تطبیق عملکرد زیر سیستمها با طراحی انجام شده، بهینهسازیهای لازم جهت پرتاب آتی انجام خواهد شد.»
همچنین آذری جهرمی پس از مراسم پرتاب ماهواره ظفر در جمع خبرنگاران با اشاره به جزئیات این پرتاب گفت: ماهواره ظفر به مدار ۵۴۰ کیلومتری رسید؛ ولی از آنجایی که برای قرار گرفتن ماهواره در مدار نیاز است که به سرعت هفت هزار و ۴۰۰ کیلومتری برسد، ماهوارهبر به این سرعت لازم نرسید.
وی ادامه داد: در پرتاب ماهواره “پیام” دلیل ناموفق بودن آن مدار الکترونیک بوده است؛ ولی در ماهواره ظفر اشکال از موتور ماهوارهبر بوده است.
جهرمی خاطرنشان کرد: این امر موجب شد که ماهواره دچار افت سرعت شود و در نتیجه در مدار قرار نگیرد و در اقیانوس هند سقوط کرد.
به گفته وی، در پرتاب ماهواره “ظفر ۱” در ثانیه ۴۰۰ ماهوارهبر شتاب لازم را نداشت و ماهواره با افت شتاب مواجه شد و نتوانست به سرعت لازم برسد.
به این ترتیب بود که ماهواره ظفر پس از ۸ دقیقه نتوانست در مدار قرار گیرد و با سرعت ۶ هزار و ۵۳۳ کیلومتر بر ساعت در ارتفاع ۵۴۱ کیلومتری باقی ماند و ارتباط زمینی آن قطع شد و به گفته وزیر ارتباطات این ماهواره در اقیانوس هند آرام سقوط کرد.
ناهید ۱ و پیام پروژه های ناموفق ایران
ماهواره “ناهید یک” ماهوارهای مخابراتی بود که قرار بود در مدار ۲۵۰ کیلومتری زمین قرار بگیرد و طول ماندگاری آن در فضا میتواند حدود ۲.۵ ماه باشد. نقشه راه ماهواره مخابراتی ناهید ۱ به اواخر سال ۱۳۹۳ و اوایل سال ۹۴ برمیگردد که عملیات تحقیق و طراحی آن کلید خورد و مراحل مختلفی را پشت سرگذاشت تا به مرحله ساخت و تولید رسید. در بهمن ۱۳۹۵، حسن روحانی از آن رونمایی کرد و این ماهواره دو پرتاب ناموفق را پشت سر گذاشت.
ماهواره پیام نیز ۲۵ دیماه ۹۷ توسط موشک حامل ماهواره «پیام» را به فضا پرتاب شد، اما این موشک به سرعت کافی نرسید و ماهواره نیز در نهایت نتوانست در مدار زمین قرار بگیرد.
االبته پرتاب ماهواره در کشور تنها در دولت روحانی صورت نگرفته است.
در آبان ۸۴ ایران یک ماهواره به نام سینا – ۱ را با یک موشک روسی به فضا فرستاد و به این ترتیب صاحب اولین ماهواره در تاریخ خود شد و این اقدام موفقیت آمیز بود. در ۱۵ بهمن ۸۷ نیز اعلام شد که ایران اولین ماهواره خود را با یک موشک ایرانی در مدار زمین قرار داده است.
ایران ۲۵ خرداد ۹۰ اعلام کرد که ماهواره دیگری را به نام رصد به مدار زمین فرستاده است و بعد از هفته اعلام کرد که ماهواره وارد جو و منهدم شده است. ۱۴ بهمن ۸۸ ایران اعلام کرد ماهواره نوید را به عنوان سومین ماهواره خود به فضا فرستاده است.سیزدهم بهمن ۹۳ نیز توسط مسئولین وقت اعلام شد که ایران ماهواره فجر را به مدار زمین فرستاده اما این ماهواره هم چند هفته بعد منهدم شد.
هر چند وزیر ارتباطات با تاکید بر اینکه این ماهواره در دو نسخه “ظفر ۱” و “ظفر ۲” طراحی و ساخته شده است، خاطرنشان کرده: ماهواره “ظفر ۲” در خردادماه سال آینده پرتاب خواهد شد، اما باید منتظر ماند و دید بالاخره دولت یازدهم می تواند ماهواره ای موفق به فضا بفرستد یا خیر؟!
