اخبار

معرفی کتاب درباره ژورنالیسم و سلطه تلویزیون/ رسانه، آیینه خودشیفتگی انسان مدرن

داتیکا- کتاب “درباره تلویزیون و سلطه ژورنالیسم” در سال ۱۹۹۶ توسط انتشارات لیبر آژیر فرانسه به چاپ رسیده است. این کتاب شامل دو درسی است که پیر بوردیو جامعه‌شناس فرانسوی در کلژ دوفرانس ارائه کرده است؛ یکی از درس ها در باب تلویزیون و دیگری درباره مطبوعات است . این کتاب به ساز و کارهایی که مطبوعات و تلویزیون از طریق آن به تولید پیام می پردازند، پرداخته است. این کتاب هم به دنیای مطبوعات و هم به برنامه های تلویزیون خصوصا برنامه هایی که جنبه اطلاع رسانی دارند، انتقاد شدیدی دارد. تلویزیون از منظر بوردیو ، ابزاری برای ارائه “اندیشه های حاضری” (همچون غذا های حاضری و مک دانالدی) است که با تایید فیلسوفان تلویزیونی به مخاطبان عرضه می شود. در درس دوم، بوردیو به تشریح مطبوعات و سطحی نگری آنها و سلطه بازار بر میدان ژورنالیستی می پردازد. در انتهای کتاب هم پیوستی به نام سلطه ژورنالیسم آمده است که به عناصر و المان های تاثیر گذار و منطق خاص میدان ژورنالیستی می پردازد.

بوردیو معتقد است که صاحبان و مالکان رسانه به مشارکت کنندگان خود ، زمان سخنرانی، موضوع سخنرانی و مجری که مدام آنها را به نظم می خواند را تحمیل می کنند. وی با توجه به این موارد از ما می پرسد که پس با آگاهی به این موارد چرا هنوز به ما تلویزیون می رویم؟ او جواب این سوال را با استناد به جمله برکلی مبنی بر ” بودن یعنی دریافت شدن ” می دهد، بدین معنی که هدف از شرکت در برنامه های تلویزیونی دیده شدن و مورد توجه ژورنالیست ها قرار گرفتن است. این شرکت کنندگان برای معرفی آثار خود و فروش کتاب هایشان به نمایش های تلویزیونی وارد می شوند و پیر بوردیو معتقد است که تلویزیون امروزه بدل به نوعی آیینه خودشیفتگی شده است.

پیر بوردیو همه مشارکت کنندگان را به تامل در این پرسش وا می دارد که آیا باید شرکت در این برنامه ها را پذیرفت؟ آیا باید برای این اجراها شرایط خاصی را تعریف کرد و با ژورنالیست ها وارد مذاکره شده یا خیر؟

بوردیو معتقد است که آگاهی سیاسی مردم به دو شیوه شکل می گیرد، برای گروهی از طریق مطبوعات جدی و برای گروهی فقط از طریق تلویزیون که عملا هیچ اطلاعاتی هم دریافت نمی شود.

تلویریون از منظر پیربوردیو رسانه ای است که هم در جهت بزرگ نمایی و هم تصویر نمایی اخبار می پردازد. به کار بردن کلمات جنجالی مثل شورش هم یکی از روش های بزرگ نمایی در تلویزیون است.

از منظر بوردیو چیزی به نام ژورنالیست وجود ندارد او در صفحه ۳۲ کتاب می گوید: “ژورنالیست خود موجودیتی انتزاعی است که وجود خارجی ندارد، آنچه وجود دارد، ژورنالیست های مختلفی هستند با جنسیت، سن، سطوح تحلیلی، نشریه خاص یا رسانه تخصصی.”

بوردیو در مطبوعات و تلویزیون به نوعی همگنی اشاره می کند، چراکه اخبار حاصله از آنها تولید جمعی است و ژورنالیست ها برای ارائه اخبار مجبور به مطالعه مطبوعات دیگر می شوند که این خود همگنی را تقویت می کند. این عوامل منجر به بسته شدن و محصور شدن ذهنی به صورت خارق العاده ای می شود. اگرچه اخبار تلویزیونی تلاش می کند خود را متفاوت نشان دهد، اما این تغییرات به قدری از منظر مخاطب نامحسوس است که حتی متوجه آن هم نمی شود، اما تولیدکنندگان برنامه ها به آن توجه زیادی دارد چرا که فکر می کنند در افزایش مخاطب تاثیر بسزایی خواهد داشت.

تلویزیون نه تنها رسانه ای همگن و محصور است بلکه فرصت اندیشه را هم از مخاطب می گیرد، وقتی خبری را مطرح می کند، متفکرانی را برای تفسیر به کار می گیرد که فرصت اندیشیدن در مورد مساله نداشتند، متفکرانی که پیربوردیو از آنها به عنوان متفکران فوری می نامد، این متفکران به ناچار در تحلیل شان به دلیل کمبود وقت از پیشداوری ها و ایده های از پیش تعیین شده شان به تحلیل می پردازند.

بوردیو معتقد است که ” تلویزیون، به دلیل قدرت خود در توزیع، مسئله بسیار حادی را در جهان ژورنالیسم مکتوب به طور عام و در جهان فرهنگی به طور خاص، به وجود می آورد.” (صفحه ۶۱)

تلویزیون برای جذب مخاطب بیشتر مجبور به پرداختن به مسائل به شیوه ای است که مطلوب همه باشد و مسئله ساز نباشد و موضوع آن بر اساس سازگاری آن با مولفه های دریافت خواننده ساخته شود. در تشریح همین بحث بوردیو در صفحه ۶۲ کتاب می گوید:” تمام کارهای جمعی که به دنبال همگن سازی و ایجاد ابتذال و دنباله روی و سیاست زادیی است، و هیچکس هم به طور خاص موضوع آن نیست، لزوما نه فکری شده و نه خواستی در کار بوده است.”

از همین رو است که بورودیو نقد ساده انگارانه را امری خطرناک محسوب می کند. وی معتقد است که اینگونه نقد ما را از فهم پدیده ها معاف می کند و محصول چنین نقدی “اخبار تلویزونی” است. اخبار تلویزویونی برای همه مناسب است چون آن چیزی که همه می دانند تایید می کند.

برچسب‌ها : ،

مطالب مرتبط

آخرین مطالب : اخبار

آخرین اخبار

فهرست
خروج از نسخه موبایل