دولت دوازدهم به کار خودش پایان داد تا نوبت انتشار گزارش‌های مربوط به عملکرد نهادها و بخش‌های مختلف در طول چهار سال گذشته برسد. سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اما تنها چند روز پس از پایان کار دولت حسن روحانی، گزارش عملکرد خودش را منتشر کرده و در آن علاوه بر مرور وظایف و اهداف رگولاتوری، چالش‌ها و دستاوردهای این سازمان در طول چهار سال گذشته و البته تغییرات شاخص‌های ارتباطی در این دوره را بررسی کرده است. بر اساس این گزارش، رگولاتوری با فراهم کردن زمینه‌های لازم برای حضور فعال‌تر بخش خصوصی در حوزه ICT، باعث رشد دو و نیم برابری بازار خدمات این حوزه شده است.
به گزارش داتیکا به نقل از دنیای اقتصاد، این سازمان که از سال 82 و با تجمیع معاونت امور مخابراتی وزارت ارتباطات و اداره کل ارتباطات رادیویی تاسیس شد، در واقع نقش بازوی نظارتی و اجرایی این وزارتخانه را به عهده دارد. با این اوصاف فعالیت‌ها و دستاوردهای این سازمان تاثیر چشمگیری بر رشد صنعت ICT کشور داشته و به تقویت اقتصاد دیجیتال کمک می‌کند.
با تمام این‌ها اما شاید مهم‌ترین و ملموس‌ترین نقش این سازمان را در میزان دسترسی مردم به خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات بتوان مشاهده کرد. با این اوصاف بررسی میزان بهبود شاخص‌های ارتباطی، کارنامه شفاف و مشهودی از عملکرد این سازمان در طول چهار سال گذشته خواهد بود.
دسترسی ارتباطی کامل روستاها
شاخص‌های مورد بررسی در این گزارش به دو دسته شاخص‌های رگولاتوری و ICT تقسیم‌بندی شده‌اند. همان‌طور که انتظار می‌رود شاخص‌های رگولاتوری به خدمات زیرساختی مانند صدور پروانه‌ها و توسعه خدمات ارتباطی در کشور مربوط است. این آمار نشان می‌دهد که سازمان تنظیم مقررات از سال 1396 تا 1400، بیشترین پروانه را برای فعالیت دفاتر پیشخوان صادر کرده است. به این ترتیب 2779 دفتر پیشخوان در دولت دوازدهم مجوز فعالیت گرفته‌اند. تعداد پروانه‌های رادیویی در این چهار سال به 884 رسیده است. اما تعداد پروانه‌های صادر شده برای ارتباطات ثابت و سیار به ترتیب برابر 40 و 6 بوده است.
این سازمان در گزارش خود مدعی شده است که در پایان دولت دوازدهم تمام روستاهای کشور به طور کامل به خدمات ارتباطی دسترسی پیدا کرده‌اند، در حالی که میزان این دسترسی در شروع کار این دولت تنها 45 درصد بوده است. به این ترتیب در حال حاضر تمام 39 هزار و 465 روستای کشور به تمام خدمات ارتباطی دسترسی دارند. این گزارش همچنین نشان می‌دهد که میزان پوشش جاده‌ای شبکه ارتباطی همراه – که همیشه چالش و دغدغه مهمی بوده – تا پایان سال 99 برای شبکه 3G به 58هزار و 868 کیلومتر و برای شبکه 4G به 34هزار و 755 کیلومتر رسیده است.
گزارش عملکرد رگولاتوری با تاکید بر اینکه تعداد شکایات کاربران در چهار سال گذشته افزایش 300 برابری داشته، نشان می‌دهد که تعداد سامانه‌های رسیدگی به شکایات این سازمان متناسب با این روند، افزایش داشته و در نهایت میانگین زمان رسیدگی به شکایات با کاهش 75 درصدی به 4/ 3 روز کاری رسیده است.
رشد بازار ICT
شاخص‌های مربوط به بخش ICT اما مهم‌ترین بخش این گزارش است. بر اساس این آمار، ظرفیت شبکه IP داخل کشور رشد حدود 4 برابری و ظرفیت پهنای باند بین‌الملل رشد حدود دو و نیم برابری داشته‌اند.
در نهایت ظرفیت شبکه انتقال کشور در پایان کار دولت دوازدهم به 31 هزار و 903 گیگابایت بر ثانیه و توسعه شبکه کابل فیبر نوری به 71 هزار و 257 کیلومتر رسیده است. آمار منتشر شده نشان می‌دهد که میزان ترافیک مصرفی کشور در بخش پیامک به بیش از 291 تریلیون و در بخش صوت به بیش از 283 تریلیون در سال 99 رسیده است. تعداد خطوط تلفن ثابت نصب شده تا پایان سال 99 به بیش از 29 میلیون خط رسیده است تا ضریب نفوذ تلفن ثابت در پایان دولت دوازدهم برابر 68/ 34 درصد باشد. از طرفی ترافیک مرسولات پستی هم تا پایان سال 99 به بیش از 233 میلیون بسته رسیده است.
بر اساس این گزارش، میانگین مصرف دیتای کشور تا پایان سال 99 با متوسط سرعت 9/ 53 کیلوبیت بر ثانیه، به 5/ 17 گیگابایت در ماه رسیده است. اما بیشترین رشد سالانه سرانه میانگین ترافیک مصرفی در فاصله سال‌های 95 تا 99 در میان استان‌های مختلف با 109 درصد مربوط به استان‌های ایلام و سیستان و بلوچستان بوده، در حالی که کمترین رشد در این زمینه با 50 درصد مربوط به استان مازندران بوده است. استان تهران در این مدت رشد 59 درصدی را در میانگین ترافیک مصرفی خود تجربه کرده است. سهم ترافیک اینترنت بین‌الملل در سال 99 در حالت پیک مصرف 4050 و به طور متوسط 2713 بوده است. این در حالی است که سهم ترافیک داخلی در این سال و در حالت پیک برابر 2390 و به طور متوسط 1596 بوده است.
صورت‌های مالی ارائه شده به رگولاتوری از سوی اپراتورها نشان می‌دهد که در سال 99 درآمد عملیاتی مخابرات ایران، همراه اول، ایرانسل و رایتل به عنوان مهم‌ترین اپراتورهای کشور به ترتیب تا 7/ 10 درصد، 8/ 41 درصد، 2/ 30 درصد و 6/ 2 درصد از درآمد عملیاتی کل این اپراتورها رسیده است.
سازمان تنظیم مقررات که مشارکت فعالانه در توسعه بازار ICT را یکی از اهداف خود در دولت دوازدهم تعیین کرده بود، حالا با تاکید بر اینکه تنها 8 درصد از این بازار در اختیار دولت است، اعلام کرده که اقتصاد بخش ICT در دولت گذشته رشد 5/ 2 برابری داشته است. این سازمان مقررات‌گذاری و تعرفه‌گذاری در راستای تنظیم بازار، حمایت از فعالان بازار، ایجاد فضای رقابتی منصفانه و تسهیل و تسریع در ارائه خدمات به فعالان اقتصادی را مهم‌ترین دستاوردهایش برای رسیدن به این روند رشد می‌داند. این سازمان کارنامه خودش در حمایت از حقوق مصرف‌کننده را با تاکید بر ایجاد زیرساخت‌های ارتباطی در روستاها و جاده‌ها و تسریع روند پاسخگویی و نظارت، تعریف می‌کند.
