داتیکا- بنگاههای خبری امروزه بیش از همیشه از علایق و سلایق خوانندگانشان خبر دارند. اما آیا این اطلاعات جدید باعث شده است که خوانندگانِ بیشتری پیدا کنند؟ برعکس. خبر هیچگاه به اندازۀ امروز مورد تنفر عمومی مردم نبوده است. الکساندرا بورشارت استاد ارتباطات و روزنامهنگار آلمانی در این باره مطلبی نوشته که در وبسایت پروجکت سیندیکیت منتشر شده است. وب سایت ترجمان نیز این مطلب را تحت عنوان «مثبت یا منفی مهم نیست، خبر باید راهحل محور باشد » با ترجمۀ علیرضا شفیعینسب منتشر کرده است. متن زیر چکیدهای از همین ترجمه است:
ظهور پلتفرمهای رسانهای هوشمند و قابلیتِ تحلیلِ دادههای کلان این اطمینان را به ژورنالیسمها و سردبیران داده که خواستههای مردم را میدانند. دادهها نشان میدهد که مثلا مخاطبان به ژورنالیسم تحقیقیِ خارقالعاده، توصیههای مربوط به رژیم غذایی و مدیریت مالی شخصی، و جستارهای مربوط به روابط انسانی و خانواده علاقه دارند. آنها داستانهایی را ترجیح میدهند که فضایی شخصی دارند، نه گزارشهایی که راجع به کشمکشهای همیشگی در خاورمیانه است یا اخباری که رویدادهای جاری در تالار شهر را گزارش میکند.
بر اساس جدیدترین گزارش مؤسسۀ رویترز دربارۀ اخبار دیجیتال، رایجترین دلیلی که افراد برای اجتناب از رسانههای خبری میآورند این است که دنبالکردن اخبار تأثیری منفی بر حال و هوایشان دارد. بسیاری از پاسخدهندگان هم معتقدند دلیل اجتناب آنها از اخبار احساس ناتوانی است.
نتایج نشان داده است که بهخصوص جوانان از سوگیری منفینگر که مدتهاست راه تضمینیِ جذب مخاطبان به شمار میآید خسته شدهاند. از نظر خیلیها، این سوگیری باعث القای حس ناتوانی میشود. گفتوگوها حاکی از آن است که این مشکل برای پدر و مادرهای جوان شدیدتر است، چون آنها دوست دارند باور کنند که دنیا جای مناسبی برای بچههایشان خواهد بود.
رسانهها نقشی مهمی در پاسخگو کردن صاحبانِ قدرت و نیز در پرورش روحیۀ مشارکت اجتماعی دارند. مهمتر اینکه، پایداری حکمرانیِ دمکراتیک در گرو این است که رأیدهندگان نسبت به مسائل فوری، آگاه باشند. این بدین معنا نیست که نارضایتی خوانندگان از سوگیری منفینگر رسانهها را باید نادیده گرفت. بالعکس، اگر قرار است مردم انگیزه یابند تا با چالشهای شکلدهندۀ زندگیشان روبهرو شوند، نباید احساس ناتوانی را در آنها القا کرد.
اینجاست که مفهوم «ژورنالیسم راهحلمحور» وارد صحنه میشود. سازمانهای خبری اگر بتوانند توازنی ایجاد کنند در اطلاعاتی که باید در روایتِ داستانهای واقعی مخابره گردد تا آن اطلاعات منجر به تغییرات مثبت شود، آنگاه خواهند توانست رسالت خود را هم در امر اطلاعرسانی و هم در تقویتِ روحیۀ پیشرفت و ترقی عملی کنند.
درعینحال، رسانههای خبری باید تلاش بیشتری کنند تا اخبار را در بستر مربوط به خود قرار داده یا بهتر تشریح کنند. گرچه ۶۲ درصد از پاسخدهندگان گزارش اخبار دیجیتال میگویند رسانهها آنها را از رویدادهای مختلف باخبر میکنند، اما فقط نیمی از آنها معتقدند که پایگاههای خبری کمک چندانی به درک اتفاقات میکنند. در دورانی که حدود یکسوم مردم فکر میکنند اخباری که به دستشان میرسد بیش از حد نیازشان است، راهحل ساده است: اخبار کمتر و باکیفیتتر.
این امر مسلتزم گوشدادن به خوانندگان است، نهفقط مطالعۀ تحلیل دادهها. این یعنی تعادلبخشی به اخبار خوب و اخبار بد و، در صورت لزوم، ارائۀ اطلاعاتِ بیشتر جهت روشنکردن موضوع، و همینطور بازنمایی دیدگاههای مختلف. آن سازمانهای رسانهای که این تغییرات را انجام ندهند اعتماد مخاطبان و اهمیتِ خودشان را بهشکل روزافزونی از دست خواهند داد. قطعاً سازمانهای رسانهای با چنان راهبردهایی نمیتوانند مصرفکنندگان را مجاب کنند که کارشان ارزش پرداخت پول دارد.