اسمش را هر چیزی می‌توان گذاشت به جز کارآمد و معمولی. تقاضای شرکتی افزایش یافته و از ظرفیت زنجیره عرضه فراتر رفته است. یک سال پیش پاندمی کشورها را یکی پس از دیگری نابود کرد و اقتصاد‌ها نابود شدند،از تولید کنندگان تخت تا خودروسازان و سازندگان فویل آلمینیوم همگی برای بقا بیشتر از آنچه نیاز دارند را خریداری می‌کنند و در حالی که تقاضا برای کالا در حال بهبودی است شرکت‌ها ترس از اتمام ذخیره خود را دارند. این هیجان باعث شده تا زنجیره‌های عرضه تا مرز نابودی پیش بروند. کمبود‌ها، مشکلات حمل و نقل و افزایش قیمت‌های ناگهانی به بالاترین حد خود در تاریخ معاصر رسیده‌اند و این نگرانی وجود دارد که تغذیه بیش از حد اقتصاد جهانی باعث تورم شود. با این حال مشتریان به خرید آنلاین هجوم آورند و تقاضا برای بسته بندی و دیگر مواد باربری ۷۰۰ درصد افزایش یافت. بلومبرگ در گزارشی نشان می‌دهد که چگونه پاندمی کرونا باعث ماندگاری تجارت الکترونیکی در جهان خواهد شد.
به گزارش داتیکا به نقل از پیوست، سنگ برنز، آهن یا فولاد، ذرت، قهوه، گندم و سویا. الوار، نیمه رسانا، پلاستیک و مقوا برای بسته بندی. به نظر جهان در همه چیز با کمبود مواجه شده است. تام لینبارگر، مدیرعامل و عضو هیئت مدیره شرکت تولید کننده موتور و ژنراتور Cummins در ماه آتی گفت: «هرچیز را نام ببرید ما در آن با کمبود مواجه هستیم.» جنیفر رامزی، نماینده شرکتی در کلومبوس استارلیا می‌گوید مشتریان «سعی دارند هرچیزی را که می‌توانند خریداری کنند زیرا تقاضا بالا رفته است. آنها تصور می‌کنند که این اوضاع تا سال بعد ادامه دارد.»
تفاوت تنش بزرگ سال ۲۰۲۱ با اختلالات پیشین در زنجیره عرضه، گستره آن است و تا فعلا پایان مشخصی برای این موضوع دیده نمی‌شود. به جز چند شرکت، تمام شرکت‌های بزرگ و کوچک تحت تاثیر قرار گرفته‌اند. شرکت Girteka Logistics، بزرگترین شرکت حمل بار اروپا می‌گوید که ما برای تامین ظرفیت کافی با مشکل مواجهیم. شرکت تولید کننده نوشیدنی کرونا در کالیفرنیا می‌گوید که با کمبود شدید آلمینیوم مواجه است. گروه تکنولوژی MOMAX تولید یک محصول جدید خود را به دلیل کمبود شدید نیمه رسانا به تاخیر انداخته است.
این شرایط زمانی بدتر می‌شود که لیست بلند بالای مطالباتی که باعث شده قیمت اجناس در ماه‌های اخیر به اوج برسد. یک حادثه در کانال سوئذ کشتی رانی جهان را در ماه مارس با مشکل مواجه کرد. خشکسالی باعث کسری در بذر کشاورزی شد. در ماه فوریه یخبندان و خاموشی گسترده باعث شد تا فعالیت‌های پروشیمی و انرژی آمریکا با مشکل مواجه شوند. کمتر از دو هفته پیش، هکر‌ها بزرگترین خط لوله آمریکا را با مشکل مواجه کردند و قیمت بنزنین برای اولین بار پس از سال ۲۰۱۴ به بیش از ۳ دلار در ازای هر گالن رسید. حالا شیوع گسترده کوئید-۱۹ در هند، بندرگاه‌های بزرگ این کشور را به خطر انداخته است.
کسانی که تصور می‌کنند اوضاع ظرف چند ماه به حالت عادی بازمی‌گردد باید نگاهی به شاخص اقتصادی Logistics Managers آمریکا بیاندازند. این شاخص براساس پرس و جوی ماهیانه از مدیران شرکت‌های چرخه عرضه انجام می‌گیرد و از آنها پرسیده می‌شود که هزینه‌های نگهداری، حمل و نقل و انبارداری-که سه جز اصلی مدیریت زنجیره عرضه هستند-را حالا و در دوازده ماه آینده چگونه پیش‌بینی می‌کنند. شاخص فعلی همتراز با دومین رکورد خود مربوط به سال ۲۰۱۶ است و برآورد آینده نشان می‌دهد که یک سال دیگر کمی اوضاع بهتر می‌شود. این شاخص در گذشته به شدت دقیق بوده و ۹۰ درصد از مواقع با هزینه دقیق حمل و نقل هموانی دارد.
کابوس لجستیک
هزینه‌های باربری، انبارداری و نگهداری در آمریکا نزدیک به بالاترین سطح خود رسیده‌اند.
زک راجرز، استادیار دانشگاه ایالتی کالورادو معتقد است که این شاخص نشان دهنده یک تغییر الگو است. در گذشته، این سه زمینه از لحاظ هزینه و اعتبار بهینه سازی می‌شدند. امروزه با افزایش تقاضا برای تجارت دیجیتال، انبارداری از مناطق ارزان خارج شهر به گاراژ های گران قیمت پایین شهر یا آپارتمان‌های خالی آمده تا عرضه سریعتر شود و درعین حال قیمت ملک، نیروی کار و تجهیزات بالاتر می‌رود. انبار‌های پر از کالایی که پیش از پاندمی یک نقطه ضعف محسوب می‌شدند حالا دیگر کمیاب شده‌اند. نوسان در هزینه‌های حمل و نقل از انبارداری و نگهداری نوسان بیشتری دارد و تا زمانی که تقاضا کاهش پیدا نکند این وضعیت ادامه خواهد داشت.
راجر می‌گوید: «اساسا انتظار می‌رود که عرضه در جایی که تقاضا با عرضه برابری می‌کند دشوار تر است و به همین دلیل، در ۱۲ ماه آینده افزایش قیمت ادامه خواهد یافت.»
فشار بیشتر باعث هزینه‌های بیشتر نگهداری و افزایش هزینه شرکت‌ها می‌شود. یکی از شاخص قیمت مصرفی در آمریکا که غذا و سوخت را نادیده می‌گیرد در ماه آوریل نسبت به ماه قبل افزایش یافته و به بالاترین حد خود از سال ۱۹۸۲ رسید. افزایش قیمتی که تولید کنندگان آمریکایی اعمال کردند دو برابر آن چیزی بود که اقتصاد دان‌ها پیش بینی کرده بودند. اگر شرکت‌ها این هزینه را به مصرف کننده باز نگردانند و خلاقیت را بالا نبرند، حاشیه سود به شدت کاهش می‌یابد.
ناظران بازار هشدار داده‌اند که روند تورم سریعتر خواهد شد. تهدید به حدی جدی است که صندوق‌های سرمایه، بانک‌های مرکزی، کارخانه‌ها و حتی سوپرمارکت‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. خزانه داری آمریکا با سوالات تازه‌ای روبرو است و مشخص نیست چه زمانی باید برای کاهش تورم نرخ سود اوراق را افزایش دهد و حتی از همین حالا برنامه‌های مخارج جو بایدن به خطر افتاده‌اند.
دیویل لانداو، مدیر ارشد محصولی در شرکت BluJay Solutions که یک ارائه دهنده نرم‌افزار و خدمات لجستیک در انگلستان است می‌گوید: «وقتی تمام این فاکتور‌ها را در نظر می‌گیریم با محیطی تشنه تورم روبرو هستیم که اهرم‌های کمی در اختیار نهاد‌های مالی قرار می‌دهد.»
با این حال سیاست‌گذاران با اشاره به چند موضوع می‌گویند که فشار تورم از کنترل خارج نمی‌شود. فرماندار لائل برینارد به تازگی گفته است که مسئولان باید «دربرابر این افزایش گذرا صبور باشند.» دلیل این آرامش این است که بسیاری از شرکت‌هایی که سال‌های سال مرجع اصلی افزایش قیمت بودند حالا ساکت هستند. همچنین خرده فروشی در ماه آوریل افزایش قابل توجهی نسبت به ماه قبل داشت و قیمت اجناس از رکورد‌های چند ساله پایین تر آمده است.
دنیس والکینگ که سه نسل از خانواده‌اش مشغول به تولید تشک بچه بودند می‌گوید با اینکه توسعه اقتصادی برای فروش محصولات ما خوب است اما وقتی ماده اولیه نداریم شرایط سخت می‌شود.
ابتدا افزایش تقاضا رخ داد و شرکت‌ها سریعا مواد اولیه را خریداری و ذخیره کردند و حالا بازار با کمبود مواد اولیه مواجه است. به همین دلیل فوم پلی اورتان که از مواد اولیه تولید تشک تخت است نسبت به پیش از پاندمی ۵۰ درصد گران‌تر شده است و تمام شرکت‌ها بیش از حد خرید می‌کنند.
شرایط دشوار
تورم اصلی و هزینه نیروی کار آمریکا در ماه آوریل از پیش یبنی‌ها بالاتر رفتند.
حتی شرکت‌های بین‌المللی با سیستم‌های مدیریت عرضه دیجیتال و تیم‌های نظارتی نیز با مشکل مواجه شده‌اند. مارک بیتزر، مدیرعامل شرکت تولید کننده لوازم خانگی Whirlpool در مصاحبه با تلویزیون بلومبرگ اعلام کر: «همه چیز برعکس شده است و تولید کننده لوازم خانگی با مشکل افزایش قیمت قطعه مواجه است.» معمولا Whirlpool و دیگر تولیدکنندگان بزرگ براساس سفارش و پیش‌بینی‌ها تولید خود را تنظیم می‌کردند. حالا این شرکت براساس قطعاتی که در اختیار دارد تولید می‌کند.
بیتزر می گوید :«این اوضاع را هرچیزی به جز کارآمد و معمول می‌توان دانست، اما شرایط این چنین شده و باید اینطور کار کرد، می‌دانم که خیلی‌ها از یک فشار موقت صحبت می کنند اما به نظر ما این شرایط برای مدتی مشخص بدتر خواهد شد.»
ریشه این مشکل تا تولید جهانی مواد خام ادامه دارد و این شرایط احتمالا ادامه خواهد داشت زیرا ظرفیت تولید در جایی که کمبود وجود دارد کم و افزایش آن بسیار هزینه بر است. قیمت الوار، سنگ مس، آهن و فولاد در ماه‌های اخیر بالا رفته و عرضه کنندگان با تقاضای بیشتری در آمریکا و چین مواجه هستند.
قیمت نفت خام نیز افزایش یافته و به این ترتیب مواد صنعتی از پلاستیک تا لاستیک و مواد شیمیایی هم در حال افزایش قیمت هستند. نمود برخی از این افزایش قیمت‌ها را همین حالا می‌توان در فروشگاه‌ها مشاهده کرد. شرکت Reynolds Consumer Products که سازنده فویل آلمینیوم و کیسه زباله‌های سنگین است قصد دارد بار دیگر قیمت‌های خود را افزایش دهد- این سومین افزایش قیمت تنها در سال ۲۰۲۱ است.
هزینه‌های غذا نیز در حال افزایش هستند. قیمت پرمصرف ترین روغن خوراکی جهاهن که از میوه درخت‌های نخل گرفته می شود در سال گذشته با افزایش ۱۳۵ درصدی به قیمتی تاریخی رسید. سویا برای اولین بار از سال ۲۰۱۲ تا امروز به پیمانه‌ای ۱۶ دلار رسیده است. ذرت به اوج قیمت خود رد هشت سال گذشته رسیده و مشتقات گندم نیز به بالاترین قیمت از سال ۲۰۱۳ رسدیه‌اند.
شاخص سازمان ملل متحد از هزینه‌های غذا در جهان برای یازدهمین ماه متوالی در ماه آوریل هم افزایش یافت و حالا به اوج خود در هفت سال گذشته رسیده است. نگرانی‌های آب و هوایی و خرید گسترده بذر از سوی چین باعث شده تا زنجیره عرضه با مشکل مواجه شود و احتمال تورم بیشتر افزایش یابد. شاخص نظارت بر قیمت اجناس بلومبرگ ماه گذشته به بالاترین سطح خود از سال ۲۰۱۱ رسید.
گرانی اجناس
شاخص نظارت بر اجناس بلومبرگ بالاترین سطح خود از سال ۲۰۱۱ رسیده است.
یکی از دلایل این روند، اقتصاد آمریکا است که سریعتر از اکثر اقتصاد‌ها در حال بهبودی است. دلیل این موضوع هم تعداد زیاد کشتی‌های باربری است که در انتظار تخلیه بار در سواحل کالیفرنیا هستند و می خواهند از اجناس خود را از بندر اوکلند به لس آنجلس برسانند. اکثر این کالاها از چین وارد می‌شوند و قیمت کالا‌های چینی در ماه آوریل به بالاترین حد خود از سال ۲۰۱۷ رسیده است و این افزایش هزینه قرار است به خرده فروشان و سپس مصرف کنندگان منتقل شود.
مسئله توقف تولید در مرکز تولیدی آسیای شرقی مشکل ساز شده است. کمبود نیمه رسانا که بخش خودرو سازی را تحت تاثیر قرار داده بود حالا زنجیره عرضه پیچیده گوشی‌های هوشمند را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
جان چنگ یک شرکت تولید کننده لوازم الکترونیکی را اداره می‌کند که هرچیزی از شارژر‌های بی سیم گوشی‌های هوشمند تا تهویه هوای هوشمند خانه هوشمند را تولید می‌کند. به گفته چنگ مدیرعامل شرکت MOMAX در هنگ کنگ که دو سوم از ۳۰۰ کارگر او در کارخانه شنزن کار می‌کنند، مشکلات زنجیره عرضه باعث شده تا او در تولید محصولات تازه و ورود به بازار‌های جدید با مشکل مواجه شود. برای مثال تولید یک پاور بانک جدید برای محصولات اپل مثل آیفون، آی‌پد، ایرپاد و اپل واچ به دلیل کمبود چیپ به تاخیر افتاده است.
مسئله کمبود نیمه رسانا دیگر یک مشکل زودگذر نیست و بخش بزرگتری از تولیدات الکترونیک را تحت تاثیر قرار داده است و طبق اعلام وینسنت تسوی از شرکت تحقیقات Gavekal، احتمالا صادرکنندگان بزرگ آسیایی را با مشکل مواجه می‌کند. تسوی در نوشته‌ای گفت: «این موضوع نتیجه چند تنش کوچک و موقتی نیست. این مشکلات بیشتر ماهیت ساختاری دارند و نه تنها تولید اتومبیل بلکه صنایع زیادی را تحت تاثیر قرار می‌دهند.»
مسئله کمبود چیپ به حدی جدی است که کره جنوبی قرار است ۴۵۰ میلیارد دلار برای ساخت بزرگترین پایگاه ساخت چیپ جهان در دهه آینده هزینه کنند.
در حال حاضر قشر پرکار کشتی‌ها، کامیون‌ها و قطار‌ها هستند که به سرعت بین کارخانه‌ها و مصرف کنندگان در حال رفت و آمد هستند و قطعات را در زنجیره تولید جهانی منتقل کرده و کالا‌های نهایی را به بازار می‌رسانند. کانتینر‌ها با حداکثر ظرفیت در حال کار هستند و قیمت حمل و نقل دریایی به بالاترین حد خود رسیده است تا حدی که ارسال محموله‌های شرکت Columbia Sportswear سه هفته به تاخیر افتاده و خط تولید محصولات پاییز این شرکت نیز احتمالا با تاخیر مواجه خواهد شد.
مدیران شرکت A.P.Moller-Maersk A/S بزرگترین شرکت حمل کانتینر جهان می‌گویند که هزینه حمل بار دریایی در ادامه سال به تدریج کاهش خواهد یافت و نباید انتظار چندانی در زمینه کاهش قیمت داشته باشیم و حتی با این روند تدریجی هم نباید انتظار حمل و نقل ارزان یک دهه پیش را داشته باشیم.
با سرعت به سمت جلو
شاخص Baltic Dry که هزینه‌های باربری را دنبال می‌کند این ماه به بالاترین سطح خود در ۱۱ سال گذشته رسید.
شانلا راجانایاگام (Shanella Rajanayagam) اقتصاد دان بازرگانی در بانک HSBC برآورد کرده است که افزایش هزینه کانتینر‌ها نسبت به سال گذشته باعث می‌شود تا قیمت کالا‌های تولیدی در محدوده یورو تا ۲ درصد افزایش یابد.
نرخ حمل بار ریلی و کامیونی نیز افزایش یافته است. شاخص Cass Freight که هزینه‌های حمل و نقل را زیر نظر دارد نیز در ماه اوریل رکوکرد زد-چهارمین رکورد این شاخص در پنج ماه گذشته. تاد فاولر، تحلیلگر صندوق سرمایه KeyBanc در نوشته‌ای در ۱۰ مه گفت که قیمت‌های نقطه‌ای خدمات کامیونی نیز در سه ماهه سوم نسبت به سال گذشته ۷۰ درصد افزایش خواهند یافت و هزینه‌های امسال نسبت به سال ۲۰۲۰ به طور کلی ۳۰ درصد افزایش خواهد یافت.
فاولر می‌گوید :«ما با توجه به انبار‌های کوچک، تقاضای فصلی و افزایش فعالیت اقتصادی انتظار داریم که قیمت‌ها بالا بمانند و در کنار همه این مشکلات محدودیت‌های تولید کامیون و کمبود راننده نیز وجود دارد.»
اطلاعات بلومبرگ چه می‌گوید
لی کلاسلو، تحلیلگر ارشد بلومبرگ با تمام این اطلاعات اعلام می‌کند: «اکثر حالت‌های باربری قدرت افزایش قیمت را دارند. عدم تعادل در عرضه و تقاضا احتمالا به بالا ماندن نرخ‌ها کمک می‌کند، البته نرخ ناپایدار فعلی باید تنظیم شود و زنجیره عرضه نیز بهبود پیدا کند. این موضوع شبکه‌ها را دچار تنش کرده و مشکلاتی در زنجیره عرضه و ظرفیت آنها ایجاد شده است.»
شرکت بسته بندی DS Smith Plc در لندن با مشکلات متعددی روبرو است. پاندمی باعث شد تا مشتریان به خرید آنلاین هجوم آورند و تقاضا برای بسته بندی و دیگر مواد باربری ۷۰۰ درصد افزایش یافت. پس از این افزایش تقاضا، هزینه مواد اولیه دوبرابر شده و به ۲۰۰ یورو (۲۴۳ دلار) در ازای هر تن فیبر بازیافتی که برای تولید بسته بندی‌ها استفاده می‌شود رسید.
مایل رابرتز مدیرعامل این شرکت می‌گوید «این هزینه بالایی» برای شرکتی است که ۴ تا ۵ میلیون تن فیبر را سالانه خریداری می‌کند و معتقد است روند خرید آنلاینی که در دروان پاندمی شروع شده ماندگار خواهد شد «افزایش تجارت الکترونیک آمده است که بماند.»
