کمتر کسی پیدا می‌شود که امروزه اسم «اینستاگرام» را نشنیده باشد؛ شبکه اجتماعی که مردم عکس و ویدیوی غذایی که می‌خورند، جایی که رفته‌اند، لباسی که پوشیده‌اند، کتابی که خوانده‌اند و به طور کلی این که چه طور شخصیتی دارند یا چه آدمی می‌خواهند باشند را با افراد بسیاری به اشتراک می‌گذارند. اینستاگرام هم‌اکنون بیش از یک میلیارد نفر کاربر دارد و به تنهایی به یک دنیای جدید تبدیل شده است. دنیایی که مردمش سبک‌زندگی مخصوص به خود را دارند. حالا این سوال پیش می‌آید موفقیت چشمگیر اینستاگرام تصادفی بود؟ چه عاملی باعث این توسعه عظیم شد؟ خرید آن توسط فیس‌بوک چه تاثیری براینستاگرام گذاشت؟
پاسخ این سوالات را می‌توان در کتاب «بدون فیلتر؛داستان اینستاگرام» پیدا کرد. نویسنده کتاب سارا فرایر، خبرنگار فناوری بلومبرگ نیوز است و در این کتاب تلاش می‌کند تا سیر تکامل اینستاگرام را برای ما شرح دهد.
فرایر برای نوشتن این کتاب از صدها نفر از کارمندان کنونی و سابق اینستاگرام، مدیران اجرایی و افراد دیگری که کسب‌وکارشان را بر پایه‌ی این برنامه شکل دادند و رقبای آن کمک گرفته است. البته چون هرکسی که وارد شرکت فیس‌بوک و زیرمجموعه‌های آن می‌شود، باید توافق‌نامه‌ی عدم افشا را امضا کند، هویت و نام این افراد پنهان است. روایت این کتاب هم از زبان سوم شخص و دانای کل به شیوه‌ای روان و ساده بیان شده است.
سارا فرایر همچنین قصد داشت برای این کتاب با مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیس‌بوک هم درمورد دلیش برای خرید اینستاگرام سوال کند، اما روابط‌عمومی فیس‌بوک پاسخ او را از نقل زاکربرگ اینطور بیان کرد:«خیلی ساده‌ست. یه سرویس عالی بود و می‌خواستیم کمکش کنیم بهتر بشه.»
به همین دلیل فرایر در این کتاب به مطالب و نقل‌قول‌های دیگران و دست‌اندرکاران فیس‌بوک درمورد زاکربرگ اتکا کرده است.
آنطور که در متن کتاب آمده است سارا فرایر ما را با پشت صحنه اینستاگرام و مسیری که بنیانگذاران اصلی آن یعنی کوین سیستروم و مایک کریگر رفتند، آشنا می‌کند؛ از زندگی کوین و مایک و راه‌اندازی اینستاگرام تا فروختن آن به فیس‌بوک.
سارا فرایر در متن کتاب آورده است که «وقتی بنیانگذاران اینستاگرام از دیدن فرهنگ فایده‌گرای فیس‌بوک که رشد کردن به هرقیمتی را مجاز می‌دانست، سرخورده شدند، در برابر آن ایستادند. درعوض روی ساختن محصولی تمرکز کردند که فکر پشتش است و در آن، چیزهای پرطرفدار از طریق داستان‌هایی شکل می‌گیرند که خود اینستاگرام درباره‌ی برترین کاربرانش تعریف می‌کند. برنامه‌شان آن‌قدر خوب نتیجه داد که موفقیت اینستاگرام در نهایت فیس‌بوک و مدیرعاملش، مارک زاکربرگ را تهدید کرد.»
البته بنیانگذاران اینستاگرام پس از کش‌و قوس‌های بسیار به شکل ناراحت‌کننده‌ای در سال ۲۰۱۸ این شرکت را ترک کردند و داستان آنها با این برنامه کاربردی به پایان رسید، اما به نظر می‌رسد داستان ما با این برنامه کاربردی نه تنها به پایان نرسیده است، بلکه اینستاگرام در تار و پود زندگی ما نفوذ کرده است.همانطور که سارا فرایر در این کتاب نوشته است به عنوان مثال دانشجویی در لندن می‌گوید هرچه تعداد دنبال‌کنندگان‌تان در اینستاگرام بیشتر باشد، بیشتر احتمال دارد شما را برای رهبری در محیط دانشگاه انتخاب کنند یا یک همبرگریِ زنجیره‌ای به نام «بلک‌تپ» که در محله‌ی منهتن تاسیس شد، میلک‌شیک‌های پرملاتی درست کرد که روی سرشان تکه‌های کامل کیک گذاشته شده بود. تا چند ماه مردم آنجا صف می‌کشیدند تا این میلک‌شیک‌ها را بخرند. با اینکه دسرهای حجیم را به ندرت تا آخر می‌خورند، اما احساس می‌کردند باید از آن عکس بگیرند.
این کتاب اولین کتاب فرایر است که در سال ۲۰۲۰ برنده جایزه فایننشال تایمز شد و توسط تایمز، فرچون، اکونومیست و NPR به عنوان بهترین کتاب سال معرفی شده است. نیویورک تایمز درباره آن نوشته است: «ما نیاز به چنین کتابی داریم تا توضیح دهد چیزی که در تمام روز از آن استفاده می‌کنیم و ساعت‌ها به آن خیره می‌شویم در واقع چه پیشینه‌ای دارد.»
